…eee… diye başlar mı bir cümle? Elbette başlamaz. Peki o halde konuşma aralarında, duraklama yaparken neden bu sesi çıkarıyorsunuz?
“Neden ben akıcı konuşamıyorum, duraksıyorum, takılıp kalıyorum?”
diyorsunuz biliyor musunuz? Maalesef ki kelime haznenizin yetersizliğinden. Yani kelime bilginizin yetersiz olmasından.
Türkçede yaklaşık 246 bin kelime bulunuyor. Bunun yaklaşık %14’ü yabancı kökenli kelimelerden oluşuyor. Peki bu kadar zengin bir dilin içerisinde bizler günlük hayatta kaç kelime kullanıyoruz? Türk insanı günde ortalama 400 kelime kullanıyor. Ve bizlerin en çok kullandığı kelimeler arasında ‘ben’, ‘demek’, ‘çok’, ‘yapmak’, ‘ne’, ‘gibi’, ‘daha’, ‘almak’, ‘var’, ‘kendi’, ‘gelmek’, ‘ile’, ‘vermek’, ‘ama’, ‘sonra’, ‘kadar’, ‘yer’, ‘en’ ve ‘insan’ yer alıyor. Bu 400 kelimeyi ne kadar doğru telaffuz ettiğimiz de tartışılır tabii.
Durum gösteriyor ki kitap okumaya çok da meraklı değiliz. Bu sebeple de dönüp dolaşıp aynı kelimelerle cümle kurmak zorunda kalıyoruz. Bu da konuşmamızın akıcı olmasını ve kendimizi iyi ifade edebilmemizi engelliyor.
Çok kelime bilmek yeterli mi? Elbette hayır. Kelimelerin anlamlarını da iyi bilmek ve kelimeleri doğru yerlerde kullanmak gerekiyor. Bunu yapabilmek için de çok kitap okumamız gerekiyor.
Diyelim ki çok okuyan bir insanız. Her gün kelime haznemize bir şeyler daha ekliyoruz. İşte şimdi sıra kelimeleri doğru telaffuz etmeye geliyor. Telaffuz hatalarına düşmemek için ise yapmamız gereken sözlük kullanımını alışkanlık haline getirmek.
Aslında pek çoğumuz bazı kelimeleri yanlış telaffuz ediyoruz. Ama kulağımız bu hatalara o kadar çok alışmış ki etrafımızdaki konuşmaların yanlış olduğunu dahi fark edemiyoruz.
Aşağıda yanlış seslendirdiğimiz kelimelerden bazıları mevcut. Yanında (:) göreceğiniz harfler uzun okunmaya örnek teşkil ediyor. İşte en çok yaptığımız telaffuz hatalarından bazıları ve doğru kullanımları:
Doğru Yazılış Yanlış Sesletim Doğru Sesletim
sonra sona SO:RA
dahi da:hi DAHİ
Hakkâri Hakkari HAKKÂRİ
hakikaten hakkaten HAKİ:KATEN
gazete gaste, gazte GAZETE
yarın ya:rın YARIN
hayır ha:yır HAYIR
bir dakika bi dakka BİR DAKİKA
dakika dakka DAKİKA
makam ma:kam MAKAM
değer deyer DE:ER
direkt direk DİREKT
doküman döküman DOKÜMAN
aferin aferim A:FERİN
aşçı ahçı AŞÇI
ahize ahi:ze A:HİZE
herhalde heralde HERHALDE
saha saha SA:HA
akraba akra:ba AKRABA:
abdest aptes ABDEST
sahne almak sahne almak SAHNEYE ÇIKMAK
bakiye ba:kiye, bakiyye BAKİYE
birader bilader BİRA:DER
boy bos boy pos BOY BOS
kendine iyi bak KENDİNE DİKKAT ET
jimnastik cimnastik JİMNASTİK
egzoz eksoz, egzost EGZOZ
evrak evraklar EVRAK
kravat gravat KRAVAT
hakem ha:kem HAKEM
şemsiye şemşiye ŞEMSİYE
