Kelimeleri yutarak konuşmak genelde aceleci insanların yapmış olduğu bir konuşma hatasıdır. Günlük yaşantımızın ve tempomuzun hızı konuşmalarımıza yansıyınca ister istemez hatalar yapabiliyoruz. Ya doğru kelimeleri bulamıyoruz, ya bulduğumuz kelimeleri doğru telaffuz edemiyoruz, ya da panikten heceleri yutuyoruz. Dolayısıyla konuştuklarımızın anlaşılmasını engelleyen birçok hatayı aynı cümle içerisinde gerçekleştirmiş olabiliyoruz.

Bu hataları yapmadan konuşmak, dolayısıyla karşımızdaki kişiyi de zor durumda bırakmamak için beynimize konuşurken yavaşlama uyarısı vermemiz gerekiyor. Şayet belli bir süre hızlı konuştuğumuza kendimizi inandırır ve bunu fark edersek konuşurken daha dikkatli olmayı başarabiliriz.

Diğer bir yardımcı unsur da sesli bir şekilde kitap okumak. Kitabı içimizden okuduğumuzda göz daima dudak süratinden hızlı ilerler. Ancak sesli okuma yaptığımızda göz ile dudak arasındaki koordinasyonu sağlamamız gerektiğinden mecburen hızımızı düşürür ve daha dikkatli olmak zorunda kalırız.

Ve tekerlemeler… Konuşmada sürati düşürmek ve her bir harfi sesle için tekerlemeler üzerinde alıştırma yapmak da faydalıdır. Örnek isterseniz yüksek sesle okumak şartıyla işte size tekerlemeler:

– Ocak kıvılcımlandırıcılardan mısın, kapı gıcırdatıcılardan mısın? Ne ocak kıvılcımlandırıcılardanım, ne kapı gıcırdatıcılardanım.

– Çatalca’da topal çoban çatal yapıp çatal satar, nesi için çatalca da topal çoban çatal yapıp çatal satar? Kârı için Çatalca’da topal çoban çatal yapıp çatal satar.

– Al bu takatukaları takatukacıya takatukalatmaya götür. Takatukacı takatukaları takatukalamam derse takatukacıdan takatukaları takatukalatmadan al da gel.

– Şu karşıda bir dal, dal sarkar kartal kalkar, kartal kalkar dal sarkar, dal kalkar kantar tartar.

– Sizin damda var, beş boz başlı beş boz ördek,
Değirmene girdi köpek,
Bizim damda var beş boz başlı beş boz ördek,
Değirmenci çaldı kötek.
Sizin damdaki beş boz başlı beş boz ördek
Hem kepek yedi köpek,
Bizim damdaki beş boz başlı beş boz ördeğe,
Hem kötek yedi köpek.
Siz de bizcileyin beş boz başlı beş boz ördek misiniz, demiş.

– Bir tarlaya kemeken ekmişler. İki kürkü yırtık kel kör kirli kirpi dadanmış. Biri erkek kürkü yırtık kel kör kirli kirpi, öteki dişi kürkü yırtık kel kör kirpi. Kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürkünü, kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürküne; kürkü yırtık dişi kel kör kirpinin yırtık kürkünü, kürkü yırtık erkek kel kör kirpinin yırtık kürküne eklemişler.

– Dört deryanın deresini dört dergahın derbendine devrederlerse, dört deryadan dört dert, dört dergahtan dört dev çıkar.

Uyarı: Tekerlemeleri öncelikle yalnızken seslendirirseniz daha az komik olursunuz.

Eğer imkanınız varsa konuşmalarınızı bir ses kayıt cihazına veya telefonunuza kaydedin. Ardından yaptığınız kaydı dinleyin ki konuşma hızınızı bizzat göresiniz. Siz ne kadar hızlı konuşursanız, kelimeleri ne kadar yutarsanız karşınızdaki kişiye vermek istediğiniz mesaj o kadar yarım kalacak demektir.

Ve lütfen konuşma dilinde her harfin bir önemi olduğunu unutmayın. Türkçemiz bizlere harfleri yutma hakkı vermiyor. Hiç dikkat ettiniz mi büyükşehirlerde yaşayan insanlar veya İngilizce eğitimi almış kişiler konuşurken ‘r’ harflerini yutmayı alışkanlık haline getirmiş durumdalar. Oysa Doğu Anadolu’ya doğru gittiğimizde baskın ‘r’lerle karşılaşıyoruz.

Şimdi okuduğunuz bu yazıyı tüm harfleri seslendirerek tekrar okuyarak aradaki farkı görebilirsiniz.
Hepimiz için son bir hatırlatma: Dikkat ediniz pek çok insan futbol oynanan mekandan bahsederken iki ‘a’ harfini de kısa okur. -saha- futbol sahası gibi. Ama doğru sesletimde birinci ‘a’ uzundur. (sa:ha) şeklinde.